सुमित्रा बाङ्देल चेली
क्रमागत...
बालकुमारी क्याम्पस अवलोकन पश्चात केही कुरा अति राम्रो र व्यवस्थित पाइयो भने केही कुरा दमक क्याम्पसको उत्तम र केही कुरा धेरै सुधार गर्नुपर्ने रहेछ भन्ने बोध भयो । यस्तै विषयमा कुराकानी गर्दै मनन गर्दै चितवनको बसपार्क रत्ननगर हुँदै बस पर्ूव हुइकियो । साँझ निक्कै छिप्पिदाँ हामी खाना खान रोकियौँ । त्यो ठाउँको नाउै मैले टिप्न भुलेको उल्लेख गर्नु सकिन । खाना राम्रो थियो । खाना खाँदै गर्दा एकजना युवकले मलाई चिन्नु भएन - भन्ने प्रश्न राधिका गुरुमासँग राख्यो । चिने त । तिमी यहाँ भन्ने प्रश्नको जवाफमा यही छु मेडम यो होटल हाम्रै हो भन्ने जवाफ दियो र खानपानमा अलि कियर पनि गर्यो । खाना खाएर बाहिर निस्कँदा एकजना अधबैसेँ मान्छे नमस्कार म पनि झापाली गौरादहको हुँ नि भन्दा नभन्दै प्राध्यापक डिल्ली सरले वहाँ मेरो साथी सहपाठी १६ वर्षा भेट भएको भन्नुभयो । निक्कै विशाल ३ तले भवन ६ कठ्ठा जग्गा पनि जोरेकेा छु भनेर उक्त होटलमालिकले जानकारी गरायो । "ए त्यसो र पो पर एउटा ठाउँमा खाना खानुपर्छ । साह्रै राम्रो हुन्छ भन्नु हुदैँथ्यो" भनेर मैले थपे । हामी सबै हाँस्यौ । म अलिवर उभिएर मनन गरे । दुवै सहपाठी, साथी, एकजना होटल मालिक करौडो आर्जन गर्न सफल व्यक्ति अर्का क्याम्पसका प्राध्यापक सामान्य जीवनचर्चा को ठूलो - मनले तर्क दियो प्राध्यापक ठूलो, जो सम्पत्ति करौडौँ नभएता पनि विद्वान, हजारौँलाई बाटो देखाउने पथप्रदर्शक, समाजमा आफ्नो विशिष्ट पहिचान । यस विषयमा गुरुमासँग पनि कुरा गरे वहाँ मेरो तर्क सुनेर हाँसी मात्र रहनुभयो कुनै प्रतिक्रिया दिनु भएन ।
अब १२-२ को बीचमा घर पुगिन्छ भन्ने अड्कलवाजी गर्दै गाडी चढियो । गाडी गुड्न लाग्यो । यात्राले थकित शरीर तातो खाना पाएपछि के चाहियो र - निन्द्रादेवीको काखमा लुटपुटियो । सरहरु पछाडिपट्टी निक्कै गाउने, नाच्ने अन्ताक्षरी खेल्ने के-के गर्दै हुनुहुन्थ्यो । निन्द्राले वोझिल भएको आँखाको ढकनी उघ्रिएन । गहिरो निन्द्रामा परिएछ । एकैचोटी बर्दीबासमा ब्युझिँदा पो अगाडी बाटो बन्द छ भन्ने थाहा भयो । गुडिरहेको गाडी रोकिएपछि गहिरो निन्द्रामा यति सुतियो कि गुरुमाले बाहिर जाऔँ भनेर उठाउनुहुँदा पो ब्युझिँए । सडकभरी मान्छेहरु पोकापन्तरा बोक्दै, बालबच्च च्याप्दै र डार्याउँदै दोहोरीलता हिडिरहेँ । यस्तो लाग्दथ्यो सडक-सडक नभएर मानव नदी हो । बसको सिटमा कोचिएर झयालभरीको संसार आँखाले भ्याएसम्म नियाल्दा वरिपरी जङ्गल छन् । अगाडि लमतन्न सडक सडकभरी मान्छेको ताँती उज्यालो भएपछिको क्रियाकलाप हुन् यी रातमा गहिरो निन्द्रामा परिएकाले कल्याङपल्याङ आवाजहरु सुनेको सम्म याद छ । राती सरहरु अगाडि के भएको रहेछ भनि हेर्नलाई जानुभएछ त्यहाँ ठूलो रुख उत्तरबाट दक्षिणतर्फ आवगमनमा अवरोध पुग्ने गरी लडाइएको रहेछ । पन्छाउन त के हल्लाउन पनि नसक्किने रहेछ । भन्नुहुन्थ्यो सरहरु । जङ्गलको ठाउँ, माघको मौसम ढपक्क पाट लागेको छ । बन्द त बन्द के को बन्द अनभिज्ञ छौँ । गाइगुर्इ कुरा बुझदा कर कार्यालय स्थापनाका लागि स्थानीयवासीले बन्द गरेका रहेछन् । घाम लाग्ने छेकछन्द छैन । बन्दकेा मारमा र्सवसाधारण जनता पिल्सिएकै हुन् । हुन त बन्दकर्ताको निम्ति त्यो बन्द जायजै होला तर हामी यात्रुलाई पर्न पीर परेको छ । काम त बित्छ-बित्छ । बन्द हड्तालमा जाममा, पर्नु मान्छेलाई अति नै पट्यारलाग्दो र सकसपूर्ण हुन्छ । बिहानको १० बज्न लागिसक्यो । हातमुख धुनु पाइएको होइन । यसो तातोपानी खान पाइए पनि जीउमा स्फूर्ति आउथ्यो । अब यसरी बसेर हुँदैन यसो चारोको व्यवस्था गर्नुपर्छ भन्ने आसयले सल्लाह गरी बस चालक र कन्डक्टर बाहेक सबै लाग्यौँ अगाडि तर्फ हिड्दै जाँदा देखियो अजङ्गको -युकिप्लीट्स) मसलाको रुख सडक बीचमा पसारिएको रहेछ । त्यसलाई नाघ्दै अघि बढ्दा सडकभरी टायरको कालो ध्वाँसो चुलोहरु टायरको अवशेषहरु र टायरको एकप्रकारको नमिठो गन्ध वातावरणभरी फैलिरहेको सडक विरुपता प्रदर्शन गरी विवशताको आँखा पल्टाइरहेको हामी निक्कै हिडेपछि परिदृष्यमा दुर्इ चारघरहरु आए । एउटा निक्कै भव्य पछि घर सायद होटल हुनुपर्छ हामी त्यता नलागी त्यसको नजिकै सानो झुप्रो चियापसल तर्फ लाग्यौँ । त्यहाँ पुगेर अलि पर शौचालय धारामा हातमुख धोई चिया, भुजा र पकौडा खाइयो । बन्दले गर्दा चिया र नास्ता पनि हारालुछ विक्री भइरहेको मधेसी मूलको पसलपाल्नीलाई सोद्धा "हिजो त झडपै भयो ।" भन्ने जानकारी पाइयो । चिया गफमा सुनिन्थ्यो निक्कै महिलाहरुलाई सशस्त्रले कुटे । वास्तविकता के थियो खोतल्ने जमर्को गरिएन । कारण हामीलाई कसरी घर पुग्ने भन्ने चिन्ताले गाँजेको थियो । चिया नास्ता पश्चात सरहरु अखिलेश्वरलाल दास, भवकृष्ण खतिवडा, खड्गपकुवाल ३ -तीन) जना पैदल हिडेर बन्दप्रभावित क्षेत्र पार गरी गाडी चढेर घर पुग्ने अठोटमा बाटो लाग्नुभयो । बाँकी हाम्रो हुल लाग्यौँ बर्सतर्फ र बन्द खुल्छ कि भन्ने आशामा प्रतिक्षा गर्दै समय बिताउन थाल्यौँ ।
निक्कैबेर छलफल पछि सरहरु हामी सबैले बस ब्याक गरेर दक्षिणतर्फको १.१० किलोमिटर पार गरी ढल्केवर निस्कने सल्लाह भयो । यर्सथ बिहानको ११ः३० बजे गाडीहरुको ताँतीको मुखमा रहेको हाम्रो बस मोडेर लाग्यौँ जलेश्वर तर्फ मनभरी विभिन्न आशङ्काहरु यथावतै थिए । जलेश्वर बन्द छ भन्थे कोही । हैन बन्द हुने अवस्था छ भन्थे कोही । दाँयाबाँया नहेरी अघि बढौँ भन्दै बस अघि बढ्यो । अब शुरु भयो नौलो ठाउँ नौलो परिवेशको कौतुहलपूर्ण यात्रा । हामी जङ्गलै-जङ्गलको यात्रा पार गर्दै अघि बढीरहृयौँ । बाटामा बाँदरहरुको हुल । उखुको लाग्रा -चिनी बनाउने) लादिएको टयाक्टर, गोरु गाँडाहरु भेटिए । जङ्गल पार गरेर क्रमश घरहरु भेटिन थाले । झिँगटिले छाएको एकनासको कच्ची घरहरु कतै माटोले लिपेर चिल्लो पारिएको भित्ता र भित्तामा परम्परागत मिथिला चित्रहरु आँगनभरी गाई, भैँसी, बाख्राहरु, गोबरबाट बनाइएका उपले -जो दाउराको रुपमा प्रयोग गरिन्छ) को थाक, गोबरको गन्ध, धुर तापेर बसेका आईमाई, केटाकेटी र वृद्धवृद्धाहरु आँप, उखुका रुख र बगानहरु, खेतका आलिमा झपक्क फलेर लर्किएका रहरका बोटहरु एकप्रकारको रमाइलो ग्रामीण वातावरण, यहाँनेर म के स्पष्ट पारुँ भने म गाउँमा जन्मी हुर्केकी मान्छे गोबरको गन्ध एकप्रकारको मिठो लाग्दछ मलाई र गोबरले लिपेको घर पनि राम्रो लाग्दछ मलाई भन्न सक्दिन म यो कुन खालको मेरो आत्मीक नाता हो यो गोबर र माटोसँगको यस्तै कुराहरु गम्दै दृष्यहरु नियाल्दै घुर तापिरहेका मानिसहरु देख्दा मलाई साहित्यकार भवानी भिक्षुको सम्झना आयो । उनको हारजित कथामा घुर तापेको प्रसङ्ग छ । अझ घुरमा हरियो चनाको कोसा पोलेर खाने "चनाको होरी" भन्ने प्रचलन तर्राई क्षेत्रमा रहेको छ । काँचो चना घुरमा -आगो) पोलेर खानाको स्वाद कतै पाइन्न रे । त्यही कथामार्फत तर्राईको जनजीवन प्रति ज्ञान र एकप्रकारको आकर्षा पलयो म मा जो यथावतै छ ।
क्रमश अर्को साता....
0 प्रतिकृया:
Post a Comment