गिनिजबुकमा नेपाली

रोहित तिमिल्सिना
“म आप्पाको देशमा छु, सामाजिक सञ्जाल फेसबुकको” स्ट्याटसमा लेख्न नपाउँदै उताबाट प्रतिक्रियास्वरुप प्रश्न आयो, के आप्पा अहिले त्यहीँ छन् ? जवाफमा उनले भनेँ, “हो, आप्पा अहिले ग्रेट हिमालयन टेरलको पदयात्राका लागि नेपालमा छन् ।” २१ पटक सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको आरोहण्ँ गरेर “गिनिजबुक अफ दी वल्र्ड रेकर्ड”मा नाम लेखाउन सफल आप्पा शेर्पाको सम्बन्धमा सिन्धुपाल्चोकको रिसोर्टमा एक अमेरिकी पर्यटक फेसबुकमार्फत बखान गर्दै थिए । सँगै रहेका हामी केही सञ्चारकर्मीलाई यस कुराले गर्वको महसुस गरायो । नेपाल अब सर्वोच्च शिखर सगरमाथा र गौतमवुद्धको देशमात्र नभएर आप्पाजस्तै विश्व कीर्तिमानीको देशका रुपमा पनि चिनिदै छ भन्ने अनुभव पनि भयो ।

“गिनिज बुक अफ दी वल्र्ड रेकर्ड”मा नाम लेखाएका कीर्तिमानी व्यक्तित्वको माध्यमबाट पनि अब नेपालको पर्यटन प्रवद्र्धन गर्न सक्ने सम्भावना देखिएको छ । आप्पाजस्तै गिनिजबुकमा नाम लेखाउने यस्ता थुप्रै अनमोल रत्नको नेपालमा जन्म भइसकेको छ । वास्तवमा पर्यटक अब नेपालको प्राकृतिक सुन्दरता मात्र होइन, नेपालीलाई समेत हेर्न आउन अवस्था सृजना भएको छ । नेपालको सबैभन्दा होचो स्थान झापाको केचनाकलनको चर्चा कमै सुनिन्छ तर विश्वका सबैभन्दा होचा व्यक्तिका रुपमा गिनिजबुकमा नाम लेखाउन सफल चन्द्रबहादुर डाँगी विश्वव्यापी चर्चाको शिखरमा छन् । दाङको एउटा दुर्गम Ôेत्रमा जन्मिएका डाँगीको कीर्तिमानको कदर गर्दै बेलायतको “गिनिजबुक अफ दी वल्र्ड रेकर्ड”का प्रधानसम्पादक क्रेग ग्लोडे आफैँ नेपाल आए । डाँगीलाई नजिकबाट हेर्न चाहने स्वदेशी मात्र होइन विदेशी पनि उत्तिकै सङ्ख्यामा रहेको ग्लोडेले प्रतिक्रिया दिएर गएका छन् । त्यस्तै, बिनाअक्सिजन सगरमाथा चढ्ने हिमचितुवा नामले परिचित आङ्रिता शेर्पाको पनि विश्वव्यापी चर्चा छ । गिनिजबुकमा नाम लेखाएर नेपाल र नेपालीलाई चर्चित बनाउने यस्ता बहुमूल्य व्यक्तित्वको सङ्ख्या नेपालमा बढ्दो छ । विश्व कीर्तिमानीको अध्ययन गरिरहेका थानेश्वर गुरागाईंका अनुसार पछिल्लो समयमा विश्वको सबैभन्दा होचो व्यक्तिको सूचीमा चन्द्रबहादुर डाँगीको किर्तिमानसँगै अब “गिनिजबुक अफ दी वल्र्ड रेकर्ड”मा नाम लेखाउने नेपालीको सङ्ख्या २४ पुगेको छ । डाँगीभन्दा अगाडि नेपालका खगेन्द्र थापामगरले सबैभन्दा होचो व्यक्तिका रुपमा गिनिजबुकमा नाम लेखाएका थिए ।

मीनबहादुर शेरचन, शम्भु तामाङ, तेम्बाछिरी शेर्पा, मेहबुब आलम, पेम्बादोर्जे शेर्पा, निमागुम्बु शेर्पा, प्रतिष्ठा अमात्य, अम्बिका निरौला, दीपक शर्मा बजगाई, हरिबहादुर रोकाय, थानेश्वर गुरागाई, बाबुछिरी शेर्पा, आङ्रिता शेर्पा, रिरेन्द्र श्रेष्ठ, तेन्जिङनोर्गे शेर्पा, लाक्पागेलु शेर्पा, सन्तोÈ तिमल्सिनाले विश्व कीर्तिमान कायम गरेर गिनिजबुकमा नाम लेखाउन सफल भएका छन् । दाङको रिमोखोली गुरुनधारामा जन्मिएका ७२ वर्Èीय चन्द्रबहादुरले फिलिपिन्सका २३ दशमलव ५ इन्चका १८ वर्Èीय जुनेरिवाउ लिनलाई पछाडि पार्दै विश्वकै होचो व्यक्ति बन्न सफल भएका थिए । काठमाडौँ धर्मस्थलीका रोहित तिमल्सिनाले १ मिनेटमा ११६ जनालाई चुम्बन गरी विश्व कीर्तिमान बनाउन सफल भए । जर्मनीका माइकल वास्टीले एक मिनेटमा १०६ जनालाई चुम्बन गरेको कीर्तिमान रोहितले तोडेका थिए । २१ टेनिस बललाई देब्रे हत्केलामा राखेर फ्रान्सका अनार्ड डेस्म्यानको कीर्तिमानलाई तोड्दै उनले अर्को विश्व कीर्तिमानसमेत बनाएका थिए । २४ गल्फ बललाई हत्केलामा राखेर तीन विधामा कीर्तिमान बनाएर उनले कीर्तिमानको ह्याट्रिक पूरा गरेका छन् ।
एउटा भान्से र भरियाका रुपमा हिमाल चढ्न शुरु गरेका सोलुखुम्बुका आप्पा शेर्पाले सबैभन्दा बढी २१ पटक सगरमाथा आरोहण्ँ गरेर विश्व कीर्तिमान बनाए भने ७६ वर्Èको उमेरमा सगरमाथा आरोहण्ँ गरेर मीनबहादुर शेरचनले विश्वको सबैभन्दा बढी उमेरमा सगरमाथा आरोहण्ँ गर्ने कीर्तिमान बनाएका छन् । शम्भु तामाङ १८ वर्Èको उमेरमा सगरमाथा आरोहण्ँ गरेर सबैभन्दा कम उमेरमा आरोहण्ँ गर्ने कीर्तिमान कायम गरेका छन् । पछि उनलाई उछिन्दै तेम्बाछिरी शेर्पाले १६ वर्Èको उमेरमा सगरमाथा आरोहण्ँ गरेर गिनिजबुकमा नाम लेखाउन सफल भए । एउटै खेलमा १० विकेट लिएर मेहबुब आलमले र तीनपटक लगातार एभरेष्ट म्याराथन उपाधि जितेर हरिबहादुर रोकायले कीर्तिमान बनाएका छन् । आठ घन्टा १० मिनेटमा सगरमाथा आरोहण्ँ गरी सबैभन्दा छोटो समयमा आरोहण्ँ गर्ने कीर्तिमान पेम्बादोर्जे शेर्पाले बनाएका छन् ।
त्यस्तै, एकै परिवारका चार दाजुभाइले सगरमाथा आरोहण्ँ गरेर निमागुम्बु शेर्पाको दाजुभाइले कीर्तिमान बनाए । प्रतिष्ठा अमात्यले आँखाले नहेरी लगातार सबैभन्दा बढी ७५ वटा वस्तु छोएर कीर्तिमान बनाए भने अम्बिका निरौला मुखमा मट्टीतेल हालेर लामो समयसम्म आगोको ज्वाला निकाल्ने विश्व कीर्तिमान कायम गरेका छन् । दीपक शर्मा बजगाईंले ११३ घन्टासम्म लगातार पढेर सबैभन्दा लामो समयसम्म पढ्ने विश्व कीर्तिमान बनाएका छन् । एक मिनेटमा सबैभन्दा बढी ३४ लसुन खाएर पनि उनले अर्को कीर्तिमान बनाएका छन् । थानेश्वर गुरागाईंले एक मिनेटमा सबैभन्दा बढी ४४४ बास्केटबल वाउन्च गर्ने, सबैभन्दा लामो समय ३० मिनेटसम्म एक औँलाले गिनिजबुक घुमाउने र ३० सेकेन्डमा ५६ पटक बास्केटबललाई जिउवरिपरि घुमाएर तीन कीर्तिमान बनाएका छन् । बाबुछिरी शेर्पाले सबैभन्दा लामो समय २१ घन्टा बिनाअक्सिजन सगरमाथामा बस्ने, आङ्रिता शेर्पा बिनाअक्सिजन सबैभन्दा बढी सगरमाथा आरोहण्ँ गर्ने र ६ वर्Èको उमेरमा विभिन्न फोटो खिचेर रिरेन्द्र श्रेष्ठले विश्वको सबैभन्दा कान्छो फोटोग्राफरका रुपमा गिनिजबुकमा नाम लेखाउन सफल भएका छन् ।
यो नेपाल र नेपालीका लागि गर्वको विÈय हो । तर, केही सामान्य पर्दामा देखिएकाबाहेक अन्य विश्व कीर्तिमानी के गर्दै छन् ? उनीहरुको कस्तो अवस्थामा छ भन्ने कुराको खोजी पनि राज्य पÔबाट हुन सकेको छैन । सम्बद्ध निकायले पनि यसको आधिकारिक तथ्याङ्क राख्न सकेका छैन । २१ पटक सगरमाथा आरोहण्ँ गरे पनि राज्यले बाँच्ने आधार खडा नगरिदिएपछि लामो समयदेखि आप्पा शेर्पा सपरिवार अमेरिकामा बस्दै आएका छन् । । ग्रेट हिमालयन ट्रेलको १२० दिनको यात्रा पूरा गरेपछि आप्पा फेरि अमेरिका नै फर्कनेछन् । आप्पा त एउटा उदाहरण्ँमात्र हुन् । यस्ता विश्व कीर्तिमानी अहिले विदेशीने क्रम बढ्दो छ । तीन विश्व कीर्तिमान बनाएका रोहित तिमल्सिना र अर्का कीर्तिमानी सन्तोÈ तिमल्सिना पनि अहिले अमेरिकामा छन् । उता, सबैभन्दा छिटो आठ घन्टा १० मिनेटमा सगरमाथा आरोहण्ँ गर्ने किर्तिमानी आरोही पेम्बादोर्जे शेर्पा पनि अमेरिकामा बस्ने तर्खरमा छन् । विश्व किर्तिमान बनाउने विलÔण्ँ प्रतिभालाई अमेरिकालगायत केही विकसित देशले आकर्Èित गर्नका लागि “ग्रीनकार्ड”, “सीटीजनसीप” देखि अन्य राज्यस्तरको सुविधा प्रलोभन देखाइरहेको अवस्थामा हाम्रोजस्तो विकासोन्मुख देशमा जन्मिएका यस्ता विलÔण्ँ प्रतिभालाई पलायन हुनबाट रोक्नेतर्फ सम्बन्धित निकाय र सरकार गम्भीर हुन जरुरी छ ।

Posted in: फुर्सद