भ्यालेन्टाइन डे शुरुवात र नेपाली परिवेश

प्रेम दिवस अर्थात भ्यालेन्टाईन डे एउटा यस्तो महत्वपूण्र्ँ दिन प्रेमी प्रेमिकाहरुका लागि ठूलै उत्सव प्रेम प्रस्ताव राख्ने दिन नयाँ प्रेम स्थापित बनाउने दिन प्रेम साथी भएकाहरुलाई सम्बन्ध सुढृढ र बलियो बनाउने दिन सधैं ´ैं यसवÈ्र पनि नयाँ बहार सँगैं संघारमै आईपुगेको छ । ई।सं। को क्यालेन्डर अनुसार हरेक वÈ्रको दोस्रो महिनाको १४ तारिख अर्थात फेब्रुअरी १४ मा यो दिवस मनाउने गरिन्छ । विश्वव्यापी रुपमा मान्यता पाउँदै आएको भ्यालेन्टाईन डे नेपालमा पनि केही वÈ्र देखि निकै लाकपि्रय हुदै आएको कुरा सर्वविदितै छ । पश्चिमी शैलीको सिको गर्दै नेपालका िवÈेशतः ग्रामिण्ँ ईलाका भन्दा शहरी Ôेत्रहरुमा यो दिवस निकै प्रचलित छ । पे्रम गर्ने जोडिहरुका लागि वरदानै सावित भएर आएको यो दिवसमा विश्व भरिकै प्रेमिप्रेमिकाहरुले प्रेम पत्र फूल शुभकामना कार्ड लगायत अन्य आकÈ्रक प्रेमोपहारहरु दिएर मनाउने गरेको पाईए पनि अहिले त्यो रुप विस्तारै आधुनिकता तर्फ लम्कदैं गएको देखिएको छ । जस्तैः भेटेर उपहारहरु दिन सम्भव नभएमा ईमेल ईन्टरनेटको प्रयोगद्वारा मोबाईल एस।एम।एस। को प्रयोगबाट आफ्ना भावनाहरु आफ्नो पे्रमी वा पे्रमिकासँग साटासाट गरेर मनाउने प्रचलन बढ्दो छ ।

भनिन्छ प्रेमले पापीलाई पनि सुधार्छ । प्रेमले मानिसको जीवनलाई सरस र थप रोमााचक बनाउंछ । प्रेमले शत्रु पनि मित्र बन्छ । प्रेम सबैमा हुन्छ जुन बनावटी नभई अन्तर्हृदयबाट प्रस्फुटित हुन्छ । हुन त मनमा अर्कै कुरा खेलाएर बाहिर बाहिर भने प्रेमको जात हुदैन Ôेत्र हुदैन कुनै मापदण्ड हुदैन जस्ता आदर्शका कुरा गर्नेहरुले पनि प्रेमको उपहास गरेका देखिन्छन् । वैंशमा उन्मुक्त भएर नाटकीय र वनावटी प्रेममा फस्ने र फसाउने साजाल पनि वर्तमान युगमा बाक्लै छ भन्दा फरक नपर्ला । कलिलो उमेरका किशोर किशोरीहरुपनि प्रेमको नाममा अग्रजहरुको सिको गरि जान्दै नजानी र आफू अपरिपक्व हुंदा पनि फसेका देखिन्छन् । यसरी कहि कतै प्रेमको दुरुपयोग भएको पनि देखिन्छ । यी सबै सामाजिक विसंगति हुन् । यस्ता विसङ्गतिहरुले सच्चा र आनन्दित प्रेम पनि खल्लो महसुस हुन जान्छ । रमाईलो प्रेम पनि नरमाईलोमा परिण्ँत हुन्छ ।

भ्यालेन्टाईन डे तेस्रो शताब्दीको अन्त्यतिर रोमबाट प्रारम्भ भएको तथ्य छ । समकालिन रोमबाट आरम्भ भएको यो दिनमा विश्वभरिकै कंयौ युवायुवतीहरु रमाउने गरेको पाईन्छ । एकपटक गईसकेपछी पुरै एक वÈ्र कुर्नुपर्ने यो दिवसले प्रेमको औचित्यलाई उभोँतिर धकेल्ने भएकोले यो दिवसको महत्व ´न् विस्तृत रुपमा बढ्दै गएको कुरालाई नकार्न सकिदैन । ईतिहासका पाना पल्टाउँदै जाने हो भने तेस्रो शताब्दीमा रोमका सम्राटले आफ्नो राज्यको सुरÔाको निम्ति कुनैपनि सुरÔाकर्मीले नारीसँगको संगत तथा सम्बन्धले उसमा आत्मबल कमजोर हुने फौजी भित्रका गोप्य कुराहरु पनि बाहिर जान सक्ने सम्भावनाका डरले सुरÔाकर्मीहरु माथि प्रेम तथा विवाहमा रोक लगाएका थिए भन्ने कुरा सुन्नमा पाइन्छ । अन्तर्हृदय देखि नै प्रस्फुटित हुने साँचो प्रेमको लागि रोक लगाएको सूचनाले विश्वभरिका प्रेम जोडीहरु वििÔप्त वन्न पुगेका थिए भने तत्कालिन रोम राज्यको सामाजिक जीवन नराम्ररी प्रभावित हुन पुगेको थियो । प्रेमलाई कुनै वस्तुले छेक्दैन कुनै नियमले रोक्दैन साँचो प्रेममा कुनै रोकले प्रभाव पार्दैन भन्ने सिद्धान्तका भ्यालेन्टाईन नामक एक व्यक्तिले उक्त रोक आदेशको उल्लङ्घन गर्ने निण्र्ँय लिए । उनले थुप्रै प्रेम गरेका सुरÔाकर्मीहरुलाई विवाह बन्धनमा बाँधिदिए । भ्यालेन्टाईनको यो कामप्रति साह्रै क्रोधित बनेका सम्राटले उनलाई सजाय दिने निश्चय गरे । फलस्वरुप उनलाई तत्कालै मृत्युदण्डको सजाय सुनाईयो । भ्यालेन्टाईन आफू स्वयम् प्रेम गर्थे उनको आफ्नी प्रेमिका पनि थिइन् । आफ्नो मृत्युदण्डको सजाय हुनुपूर्व आफ्नो प्रेमिकालाई लेखेको पत्रमा आफू सच्चा प्रेमको लागी बलिदान दिन तयार भएको र अबका प्रेमीप्रेमिकाहरुले यस्तो परिस्थितिको सामना गर्न नपरोस् । मेरो मृत्युपछि मलाई एक असल प्रेमीको रुपमा विश्वभरिका प्रेमजोडीहरुले स्मरण्ँ गरुन् भन्ने ईच्छा व्यक्त गरेका थिए भन्ने पाइन्छ । उनको यही इच्छालाई उनकी प्रेमिकाले मनन गरेकी थिइन् । अन्ततः उनलाई फेब्रुअरी १४ मा मृत्युदण्ड दिईयो उनको यही इच्छालाई सार्थकतामा परिण्ँत गर्दै मृत्युदण्ड दिईएको फेब्रुअरी १४ का दिन उनकै नाममा यो दिवस मनाउन थालिएको कुरा इतिहासले बताउँछ ।

साँचो प्रेम गर्नेहरुलाई त यो दिन बरदान सावित भएको कुरा सत्य हो । केही उच्छृङ्खल जत्थाले भने यसलाई विसङ्गतिका रुपमा भित्राएका छन् । उनै उच्छृङ्खलकारीहरुको कारण्ँ आज प्रेम शब्द नै संकटका परेको आभास हुन थालेको छ । त्यस्ता आधुनिक समाजका आधुनिक मान्छेहरुले यौन तृष्णु मेट्नको लागि बनावटी प्रेम गर्ने गरेको पाईन्छ ।
वास्तवमा धनी गरीब ठूलो सानो जात धर्म अदिबाट टाढा रहेर व्यवहारमा शिष्टता मायालु अनि स्वच्छ आत्माले प्रेम गरेमा सम्बन्ध मजवुत नहुने प्रश्नै उठ्दैन । जुन प्रेम युवायुवती बिच मात्र सिमित नभई परिवारका सदस्यहरुसँग ईष्टमित्र छरछिमेकी नातागोता तथा साथीसँगी र अपरिचित व्यक्तिहरुसँग पनि गरिन्छ । केवल अपनाउने शैली फरक हो ।

Posted in: फुर्सद