भारतका लागि सरकारले राजदूतमा प्रस्ताव गरेको माओवादी नॆता राम कार्की पार्थ को एगि्रमो तीन महिना बितिसक्दा पनि स्वीकृत भएन । कुटनीतिक मर् यादामा कुनै पनि मुलुकले तीन महिना सम्म एगि्रमो स्वीकृत नगरे राजदूतको हैसियतमा अस्वीकार गरेको अर्थ लाग्ने चलन छ । यसको अर्थ २०६५ मा प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारले प्रुान्सका लागि राजदूत प्रस्ताव गर्दा व्यहोरेकै नियति नेता कार्कीका लागि दोहोरिएको छ । उसो त माओवादी पार्टी भित्र अध्यक्ष प्रचण्ड र प्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईका विश्वास पात्रका रुपमा परिचित नेता हुन् कार्की । जो वौद्धिक तर्कका लागि पार्टीमा पनि कहलिएका छन् भने उनले लिम्बुवान राज्य समितिको इन्चार्जका रुपमा समेत कुशलतापूर्वक पार्टी जिम्मेवारी सम्हालेका निर्वाचनमा उमेद्वारी नदिएका र स्वच्छ व्यक्तित्वका धनी मानिन्छन् कार्की । तथापि माओवादी पार्टी प्रति हेर्ने भारतीय दृष्टिकोणमा कुनै तुष छ भने वा कार्कीले भारतको गोर्खाल्याण्ड आन्दोलनमा भूमिका खेलेको जस्ता अघोषित आरोपहरु लागेकै कारण उनको नाम अस्वीकृत हुनुलाई भारतको नेपाललाई हेर्ने दृष्टिकोणमा समस्या चाँहि स्पष्ट देखिन्छ । प्रुान्सले ३ वर्ष अघि पनि कार्कीलाई कुनै कारण खोलेर त विरोध गर्न सकेन तर स्पष्ट के देखियो भने उनलाई राजदूत स्वीकार गर्न भने प्रुान्स इच्छुक भने देखिएन । यी तमाम कारणहरुबाट एउटा सन्देश मिलेको छ त्यो हो नेपालको परराष्ट्र नीतिमा कमजोरी छ । अथवा छिमेकी मुलुकहरुले पत्याउन लायक बन्न सकेको छैन ।
नेपाल सरकारले विधि पुर् याएर प्रस्ताव गरेका व्यक्तिलाई कुटनीतिक मर् यादाका आधारमा जुनसुकै मुलुकहरुले स्वीकार गर्नु पर्ने नियम अन्तराष्ट्रिय कुटनीतिक अभ्यासको पक्षमा हुने देखिन्छ । तथापि नेपाल र नेपालको कुटनीतिक अस्पष्टताका कारणबाट पटक-पटक यस्ता समस्याहरु देखिँदै आएका छन् । नेपालको इतिहासमा २०४८ सालको गिरिजाप्रसाद कोइरालाको निर्वाचित सरकारले चक्रप्रसाद बास्तोलालाई भारतको राजदूतमा नियुक्त गरेको समयमा पनि एगि्रमो अस्वीकृत भएको थियो । यसर्थ नेपाल सरकारले आफ्नो स्वतन्त्र हैसियतबाट गरेका निर्णय प्रकि्रयालाई कुटनीतिक ढङ्गले उपहास गर्ने भारतीय सामाथ्र्यलाई कुरा नबुझी झटारो हान्नु भन्दा पनि नेपाली कुटनीतिक अभ्यासमै देखिएका समस्या र अस्पष्टताहरुलाई आजैका दिनदेखि चिरेर जान सक्नु नेपाली महानता हुने छ । यति कै कारण भारत वा अन्य कुनै मुलुकसँगको सम्बन्धलाई चिस्याउनु भन्दा अरुले विश्वास गर्न र पत्याउन सक्ने स्पष्ट कुटनीति नेपालको हित र सम्मानका लागि अत्यावश्यक भइसकेको छ । यस तर्फ नेपालका सबै राजनीतिक दल र कुटनीतिका क्षेत्रमा अनुभव संगालेका व्यक्तित्वहरुले ध्यान दिन जरुरी छ ।
नेपाल सरकारले विधि पुर् याएर प्रस्ताव गरेका व्यक्तिलाई कुटनीतिक मर् यादाका आधारमा जुनसुकै मुलुकहरुले स्वीकार गर्नु पर्ने नियम अन्तराष्ट्रिय कुटनीतिक अभ्यासको पक्षमा हुने देखिन्छ । तथापि नेपाल र नेपालको कुटनीतिक अस्पष्टताका कारणबाट पटक-पटक यस्ता समस्याहरु देखिँदै आएका छन् । नेपालको इतिहासमा २०४८ सालको गिरिजाप्रसाद कोइरालाको निर्वाचित सरकारले चक्रप्रसाद बास्तोलालाई भारतको राजदूतमा नियुक्त गरेको समयमा पनि एगि्रमो अस्वीकृत भएको थियो । यसर्थ नेपाल सरकारले आफ्नो स्वतन्त्र हैसियतबाट गरेका निर्णय प्रकि्रयालाई कुटनीतिक ढङ्गले उपहास गर्ने भारतीय सामाथ्र्यलाई कुरा नबुझी झटारो हान्नु भन्दा पनि नेपाली कुटनीतिक अभ्यासमै देखिएका समस्या र अस्पष्टताहरुलाई आजैका दिनदेखि चिरेर जान सक्नु नेपाली महानता हुने छ । यति कै कारण भारत वा अन्य कुनै मुलुकसँगको सम्बन्धलाई चिस्याउनु भन्दा अरुले विश्वास गर्न र पत्याउन सक्ने स्पष्ट कुटनीति नेपालको हित र सम्मानका लागि अत्यावश्यक भइसकेको छ । यस तर्फ नेपालका सबै राजनीतिक दल र कुटनीतिका क्षेत्रमा अनुभव संगालेका व्यक्तित्वहरुले ध्यान दिन जरुरी छ ।
0 प्रतिकृया:
Post a Comment