प्रकाश आङ्देम्बे
कथाले मागेको दिनु तर निर्माता निर्देशकले मागेको केही पनि नदिनुू केही समयअघि चलचित्रको क्षेत्रमा दिर्घकालीन समयसम्म कसरी टिक्न सकिन्छ भन्ने एक मोडलले सोधेको प्रश्नमा मैले मुखमा आएको यही उत्तर फर्काएको थिएँ । यस्तो घटना मेरो लागि कुनै नौलो र एकपटकको मात्र होइन । समय अन्तरमा पटक पटक रिपिट भइरहन्छ । मेरो जवाफ सुनेर रातो निलो भएकी ति कलाकार फेरि कहिले मकहाँ फर्केर आइनन् । सायद मेरो कुरा उनलाई पचेन या उनको आफ्नो मिसन कम्प्लिट भएन म बाट । समय अन्तरमा उनले केही चलचित्र खेल्न लागेको समचार आयो । केहीपछि उनको रोमान्सको खबर र डिभोस्रको खबर अलग-अलग पात्र अनुसार फेरिएको पनि सुनियो । हुँदा हुँदा आत्महत्या झण्डै गरिन् भन्ने पनि सुनियो । अन्तत उनैले यो लाइन खत्तम लाइन हो तसर्थ सन्यास लिएँ भन्ने पनि सुनियो ।
मलाई लाग्छ कला भनेको जीवनलाई सुन्दर बनाउने सहज बनाउने पि्रय विधाको बोध हो । कला क्षेत्र आत्महत्या गर्ने र गराउने विधा होइन । यो छोडने र समाउने विधा पनि होइन । जुनै पनि विधामा तँपाइलाई सन्तुष्ट छैन भने त्यो विधा तपाईंको लागि सही हुनै सक्तैन । हामीले जति सोच्छौँ त्यो क्षेत्र वा वस्तुले पनि त्यति नै हामीलाई सोंच्दछ । सागरमा डुबेपछि मात्र मोति भेट्न सकिन्छ । गहिराईमा डुब्न डराएर किनार सतहमा नै रमाउनेले माथिनै तैरिएको फोहोर िफंजमात्र हो पाउने । असारमा अल्छी मान्नेले मंसिरमा भोकै भएँ भनेर दुःख मान्नुको कुनै तुक छैन ।
म चलचित्र निर्माणको तयारीमा छु भन्ने खबर फैलिएपछि म कहाँ यस्ता अनगिन्ती दुर्घटनाहरु जसलाई म गरीब दुर्घटना भन्न रुचाउछु घट्ने गर्छन् । धेरै निर्देशक निर्माता कलाकारहरु पनि जतिसक्दो चाडो काम सकिहालौँ भन्छन् । साथीभाइहरुको सुझाव पनि आफ्नो ठाउँमा जायज नै होला तर म चलचित्रलाई बेलुका गफ गर्यो राती काम गर् यो बिहान सकायो…मान्दिन् । कला साहित्य भाषा फोटोग्राफी लाइट टिमवर्क क्यामरा र क्यामराको भाषा पेन्टिँग र पेन्टिँगको भाषा सम्पादन साउण्ड प्रविधि चरित्रको खोजी र हाउभाउ आदिको समग्रताको रुपमा बुझ्छु । त्यो भन्दा पनि महत्वपूर्ण कुरा समयलाई सम्वोधन गर्ने गरिमामय विषय हो लाग्छ चलचित्र ।
कुनै सुन्दर युवतीसँग नजिकिएर वेहोसिमा एकरात साट्ने बहाना वा कुनै आमाको गलाको तिलहरी । घर निर्माणको पैसा पसिना र रगतले साटेको दुःखीको सपना बोकेको कसैको गोजीको पैसा आदि आफ्नो हातमा पार्ने बहानाको रुपमा चलचित्रलाई लिन्न म । हो म चलचित्र निर्माणको तयारीमा छु तर सृजनशिल स्रष्टाहरुको सामुहिक प्रयास र लगानिमामात्र । यदी सकिन भने निर्माण नगर्न पनि सक्छु । कारण राम्रो विषयलाई हतारमा विगार्न चाहन्न म । राम्रो विषयलाई बिगार्नु्रभन्दा त्यतिकै छाड्न उत्तम हुनेछ कारण जुन दिन अध्यनशिल फिल्म मेकर आउँछन् उनीहरुले त्यो विषयलाई न्याय दिएर बनाउनेछन् । विदेशी चलचित्र हेर् यो अनि त्यसैलाई कुरुप नक्कल गरेर अझै पनि नेपाली दर्शकलाई बेवखुफ बनाउने खेल खेलिरहेका छन् चलचित्रका तस्करहरुले । हातमा चोट लाग्दा टाउकोमा पट्टी बाँधेको चलचित्रको उद्देश्य भनेको एनीहाऊ दर्शकलाई भेडा बनाउ पैसा कमाउभन्दा परतिर केही पनि पाइन्न । एकातरि कलाको नाममा तस्करी गर्नेहरु छन् । अर्कोतिर छाती र तिघ्राको भरमा कलाकार बन्न खोज्नेहरु छन् । यी तथाकथित कंगालहरुको कारणले आज चलचित्र क्षेत्र दुषित भएको छ । राम्रो काम गर्नेहरुलाई समस्या परेको छ ।
चलचित्रका तस्करहरुले ग्ल्यामस्र शब्द अगाडि सार्ने गर्छन । ग्ल्यामस्रको अर्थ नांगिनु कदापि होइन । ग्ल्यामस्रको अर्थ नांगिनु हो भने सिधै निलो चलचित्र बनाए भै गयो नि हुन त ती बिचराहरुलाई नांगिने हिम्मत पनि कहाँबाट आवोस् । कोठामा नांगिनु अलग कुरा हो तर समुहमा नांगिन हिम्मत चाहिन्छ । यदि नांगो र निलो दृश्य दिन सक्दैनन् भने त्यो केही न कामको तिघ्रा छाति देखाउनुको के अर्थ छ मोवाइल मोवाइलमा निलो चलचित्र बोक्ने हेर्ने सुविधायो गलत हुनसक्छ को समयमा तँपाइले मन नलागि नलागि देखाएको तिघ्रा वा छातिले के अर्थ राख्छ नत्र भने ग्ल्यामस्रको अर्थलाई गलत रुपमा प्रयोग गरिनु हँदैन । कुनै पनि दृश्यलाई थप आकर्षक बनाउन वा देखाउने विधा हो ग्ल्यामस्र । यसको लागि तिघ्रा पिडुला छाति नै देखाउनु कुनै अनिवार्य छैन । पुरुषसँग के छ नारीसँग के छ सबैलाई थाहा छ तसर्थ बिनाप्रयोजन बिनाअर्थ बिनाकला कोही नांगिने चहाना राख्छ भने । उसले गर्ने नै आत्महत्या हो मात्र आत्महत्या ।
कलालाई जीवनको महानताको लागि सौन्दर्यको लागि सँस्कृतिको लागि पूजा र प्राथर्नाको लागि प्रयोग गरौँ । आजभन्दा सयवर्ष पछाडिको समयले हेर्दा हाम्रो समयको गरिमा झल्किनु पर्दछ दरिद्रता हैन । तँपाई्र यो क्षेत्रमा आनन्द बोध गरेर गरिमा थप्न आउनुहुन्छ भने स्वागत छ हैन भने तपाईं जस्तो भुसको कुनै काम छैन । सत्य तितो हुन्छ कारण सत्य औषधी हो । सारमा मैले भन्न खोजेको के हो भने यो समाज एकदम मतलबी छ । आफ्नो खुशी पाउनको लागि अरुको आँसुमा अरुकै मुटुको नाउ बनाएर सैयर गर्न तयार छ । ढुँगा बाँचेको छ संसार । तसर्थ कमजोर सिसाको शरीर लिएर ढुंगाको बजारमा नआउनुहोस ।
नोटः प्रकाश आङ्देम्बेका अन्य रचना लेखहरुका लागि उनको साइट धधध।उचबपबकजबलनमझदभ।अयु अन गरेर हेर्न सक्नु हुनेछ ।
कथाले मागेको दिनु तर निर्माता निर्देशकले मागेको केही पनि नदिनुू केही समयअघि चलचित्रको क्षेत्रमा दिर्घकालीन समयसम्म कसरी टिक्न सकिन्छ भन्ने एक मोडलले सोधेको प्रश्नमा मैले मुखमा आएको यही उत्तर फर्काएको थिएँ । यस्तो घटना मेरो लागि कुनै नौलो र एकपटकको मात्र होइन । समय अन्तरमा पटक पटक रिपिट भइरहन्छ । मेरो जवाफ सुनेर रातो निलो भएकी ति कलाकार फेरि कहिले मकहाँ फर्केर आइनन् । सायद मेरो कुरा उनलाई पचेन या उनको आफ्नो मिसन कम्प्लिट भएन म बाट । समय अन्तरमा उनले केही चलचित्र खेल्न लागेको समचार आयो । केहीपछि उनको रोमान्सको खबर र डिभोस्रको खबर अलग-अलग पात्र अनुसार फेरिएको पनि सुनियो । हुँदा हुँदा आत्महत्या झण्डै गरिन् भन्ने पनि सुनियो । अन्तत उनैले यो लाइन खत्तम लाइन हो तसर्थ सन्यास लिएँ भन्ने पनि सुनियो ।
मलाई लाग्छ कला भनेको जीवनलाई सुन्दर बनाउने सहज बनाउने पि्रय विधाको बोध हो । कला क्षेत्र आत्महत्या गर्ने र गराउने विधा होइन । यो छोडने र समाउने विधा पनि होइन । जुनै पनि विधामा तँपाइलाई सन्तुष्ट छैन भने त्यो विधा तपाईंको लागि सही हुनै सक्तैन । हामीले जति सोच्छौँ त्यो क्षेत्र वा वस्तुले पनि त्यति नै हामीलाई सोंच्दछ । सागरमा डुबेपछि मात्र मोति भेट्न सकिन्छ । गहिराईमा डुब्न डराएर किनार सतहमा नै रमाउनेले माथिनै तैरिएको फोहोर िफंजमात्र हो पाउने । असारमा अल्छी मान्नेले मंसिरमा भोकै भएँ भनेर दुःख मान्नुको कुनै तुक छैन ।
म चलचित्र निर्माणको तयारीमा छु भन्ने खबर फैलिएपछि म कहाँ यस्ता अनगिन्ती दुर्घटनाहरु जसलाई म गरीब दुर्घटना भन्न रुचाउछु घट्ने गर्छन् । धेरै निर्देशक निर्माता कलाकारहरु पनि जतिसक्दो चाडो काम सकिहालौँ भन्छन् । साथीभाइहरुको सुझाव पनि आफ्नो ठाउँमा जायज नै होला तर म चलचित्रलाई बेलुका गफ गर्यो राती काम गर् यो बिहान सकायो…मान्दिन् । कला साहित्य भाषा फोटोग्राफी लाइट टिमवर्क क्यामरा र क्यामराको भाषा पेन्टिँग र पेन्टिँगको भाषा सम्पादन साउण्ड प्रविधि चरित्रको खोजी र हाउभाउ आदिको समग्रताको रुपमा बुझ्छु । त्यो भन्दा पनि महत्वपूर्ण कुरा समयलाई सम्वोधन गर्ने गरिमामय विषय हो लाग्छ चलचित्र ।
कुनै सुन्दर युवतीसँग नजिकिएर वेहोसिमा एकरात साट्ने बहाना वा कुनै आमाको गलाको तिलहरी । घर निर्माणको पैसा पसिना र रगतले साटेको दुःखीको सपना बोकेको कसैको गोजीको पैसा आदि आफ्नो हातमा पार्ने बहानाको रुपमा चलचित्रलाई लिन्न म । हो म चलचित्र निर्माणको तयारीमा छु तर सृजनशिल स्रष्टाहरुको सामुहिक प्रयास र लगानिमामात्र । यदी सकिन भने निर्माण नगर्न पनि सक्छु । कारण राम्रो विषयलाई हतारमा विगार्न चाहन्न म । राम्रो विषयलाई बिगार्नु्रभन्दा त्यतिकै छाड्न उत्तम हुनेछ कारण जुन दिन अध्यनशिल फिल्म मेकर आउँछन् उनीहरुले त्यो विषयलाई न्याय दिएर बनाउनेछन् । विदेशी चलचित्र हेर् यो अनि त्यसैलाई कुरुप नक्कल गरेर अझै पनि नेपाली दर्शकलाई बेवखुफ बनाउने खेल खेलिरहेका छन् चलचित्रका तस्करहरुले । हातमा चोट लाग्दा टाउकोमा पट्टी बाँधेको चलचित्रको उद्देश्य भनेको एनीहाऊ दर्शकलाई भेडा बनाउ पैसा कमाउभन्दा परतिर केही पनि पाइन्न । एकातरि कलाको नाममा तस्करी गर्नेहरु छन् । अर्कोतिर छाती र तिघ्राको भरमा कलाकार बन्न खोज्नेहरु छन् । यी तथाकथित कंगालहरुको कारणले आज चलचित्र क्षेत्र दुषित भएको छ । राम्रो काम गर्नेहरुलाई समस्या परेको छ ।
चलचित्रका तस्करहरुले ग्ल्यामस्र शब्द अगाडि सार्ने गर्छन । ग्ल्यामस्रको अर्थ नांगिनु कदापि होइन । ग्ल्यामस्रको अर्थ नांगिनु हो भने सिधै निलो चलचित्र बनाए भै गयो नि हुन त ती बिचराहरुलाई नांगिने हिम्मत पनि कहाँबाट आवोस् । कोठामा नांगिनु अलग कुरा हो तर समुहमा नांगिन हिम्मत चाहिन्छ । यदि नांगो र निलो दृश्य दिन सक्दैनन् भने त्यो केही न कामको तिघ्रा छाति देखाउनुको के अर्थ छ मोवाइल मोवाइलमा निलो चलचित्र बोक्ने हेर्ने सुविधायो गलत हुनसक्छ को समयमा तँपाइले मन नलागि नलागि देखाएको तिघ्रा वा छातिले के अर्थ राख्छ नत्र भने ग्ल्यामस्रको अर्थलाई गलत रुपमा प्रयोग गरिनु हँदैन । कुनै पनि दृश्यलाई थप आकर्षक बनाउन वा देखाउने विधा हो ग्ल्यामस्र । यसको लागि तिघ्रा पिडुला छाति नै देखाउनु कुनै अनिवार्य छैन । पुरुषसँग के छ नारीसँग के छ सबैलाई थाहा छ तसर्थ बिनाप्रयोजन बिनाअर्थ बिनाकला कोही नांगिने चहाना राख्छ भने । उसले गर्ने नै आत्महत्या हो मात्र आत्महत्या ।
कलालाई जीवनको महानताको लागि सौन्दर्यको लागि सँस्कृतिको लागि पूजा र प्राथर्नाको लागि प्रयोग गरौँ । आजभन्दा सयवर्ष पछाडिको समयले हेर्दा हाम्रो समयको गरिमा झल्किनु पर्दछ दरिद्रता हैन । तँपाई्र यो क्षेत्रमा आनन्द बोध गरेर गरिमा थप्न आउनुहुन्छ भने स्वागत छ हैन भने तपाईं जस्तो भुसको कुनै काम छैन । सत्य तितो हुन्छ कारण सत्य औषधी हो । सारमा मैले भन्न खोजेको के हो भने यो समाज एकदम मतलबी छ । आफ्नो खुशी पाउनको लागि अरुको आँसुमा अरुकै मुटुको नाउ बनाएर सैयर गर्न तयार छ । ढुँगा बाँचेको छ संसार । तसर्थ कमजोर सिसाको शरीर लिएर ढुंगाको बजारमा नआउनुहोस ।
नोटः प्रकाश आङ्देम्बेका अन्य रचना लेखहरुका लागि उनको साइट धधध।उचबपबकजबलनमझदभ।अयु अन गरेर हेर्न सक्नु हुनेछ ।
0 प्रतिकृया:
Post a Comment