के कारणले हुन्छ खाडी मुलुकमा धेरै नेपालीको मृत्यु

अक्सर पत्रपत्रिकामा समाचार आउँछ केहि भएको थिएन सुतेको सुत्यै मृत्यु भयो विशेÈ गरेर खाडी मुलुकमा । यस्तो मृत्युलाई अकस्मात मृत्यु क्गममभल म्भबतज भनिन्छ । यस्तो घटना जवानहरुमा विशेÈ पाइरहेको छ । जसलाई सबैभन्दा पहिले नै यस्तो मृत्युको मुखमा पुग्नु परिरहेको छ । युवाहरु भरिपूण्र्ँ शक्ति लिएर काम गर्छु भनेर खाडी मुलुकमा स्वस्थ अवस्थामा आएका हुन्छन् तर के थाहा उनीहरु मध्ये कोही यसरी अकालमै मर्नुपर्छ भनेर । लाग्छ खाडी मुलुकमा काम गर्ने अथवा आउने कामदारहरु सबैले अकस्मात मृत्यु क्गममभल म्भबतज सम्बन्धी ज्ञान पाउनु आवश्यक छ ।

अकस्मात मृत्युका मुख्य कारण्ँहरु चाँहि मुटुको रोगहरु नै मानिन्छ । मुटुको मांसपेशीले काम गर्न नसकेर रक्तसाचार हुन नसक्नुलाई मुटु रोकिनु ऋबचमष्बअ ब्चचभकत भनिन्छ भने यस्तो अकस्मात हुन्छ भने अकस्मात मुटु रोकिनु क्गममभल ऋबचमष्बअ ब्चचभकत भनिन्छ र यसरी हुने मृत्युलाई अकस्मात मुटुबाट मृत्यु क्गममभल ऋबचमष्बअ म्भबतज भनिन्छ । ह्दयघात ज्भबचत ब्ततबअप र मुटु रोकिनु ऋबचमष्बअ ब्चचभकत उस्तै लाग्छ तर होइन । ह्दयघात ज्भबचत ब्ततबअप र मुटु रोकिनु ऋबचमष्बअ ब्चचभकत मा के फरक छ भने ह्दयघात मुटु रोकिनुको धेरै कारण्ँ मध्ये एउटा कारण्ँ मात्र हो । शरीरमा राम्ररी रक्तसाचार नभएमा दिमागमा अ_िक्सजन पुग्न नसक्दा बेहोस हुन पुगिन्छ र श्वास पनि रोकिन्छ । यसरी रोकिएको रक्तसाचारमा केही मिनेटमा उपचार पुर् याउन सकेमा बिमारीलाई बचाउन पनि सकिन्छ नत्र भने दिमागको कोÈहरुको नष्ट भएमा बिमारी मरेर जान्छ । जसलाई अकस्मात मुटुबाट मृत्यु क्गममभल ऋबचमष्बअ म्भबतज भनिन्छ । त्यसैले मुटु रोकिनु एउटा मेडिकल आकस्मिक घटना हो र समयमा उपचार पुर् याएमा बिमारीलाई बचाउन पनि सकिन्छ । माथि भने जस्तै अकस्मात मृत्युको मुख्य कारण्ँहरु चाँहि मुटुको रोगहरु नै मानिन्छ । जस्तै मुटुलाई रक्तसाचालन गर्ने नलीमा लाग्ने रोग ऋयचयलबचथ ब्चतभचथ म्ष्कभबकभ जसमा नली साँघुरो हुन गई अथवा थुनिन पुगेमा रक्तसाचालन बन्द हुन्छ र ह्दयघात ज्भबचत ब्ततबअप हुनुपुग्छ । जसमा मुटुको मांशपेसीमा अ_िक्सजन नपुगेर नष्ट हुन पुग्दछन् र धेरै मात्रामा मुटुको मांशपेसी नष्ट भएमा मुटु रोकिन पुग्दछ र मृत्यु हुन पुग्दछ । मुटुमा हुने भल्भहरुको रोग ख्बखिगबिच ज्भबचत म्ष्कभबकभ मा पनि अकस्मात मुटु रोकिन गई मृत्यु हुन सक्दछ । त्यस्तै कतिपय मुटुको रोगहरुमा भित्री बनावट बिगि्रएका हुन्छन् । यी रोगहरु जन्मै देखि लिएर आएका हुन्छन् । जसलाई ऋयलनभलष्तबि ज्भबचत म्ष्कभबक भनिन्छ । यस्ता रोगीहरुलाई मुटुमा धेरै धक्का परेमा जहिले पनि मुटु रोकिन सक्दछ । वंशाण्ँुगत मुटुको रोग जसमा मुटुको मांशपेसी मोटो भएर मुटु ठुलो हुन्छ । जसलाई ऋयलनभलष्तबि ज्भबचत म्ष्कभबक भनिन्छ । यो रोग शारीरिक परिश्रम गर्नेको लागि धेरै खतरा मानिन्छ । हाम्रो मुटु एउटा विद्युतीय उपकरण्ँ भएकाले यसमा अचानक गडबडी आउनाले पनि मुटु रोकिई मृत्यु हुन सक्छ । उच्च रक्तचाप ज्ष्नज द्ययियम एचभककगचभ हुनाले पनि मुटुमा अनेक रोगहरु लागेका हुन्छन् । जस्तै मुटुको आकार बढेर जानु मुटुले राम्ररी रक्तसाचालन गर्न नसक्नु र अन्त्यमा मुटु रोकिन गई अकस्मात मृत्यु हुनु । उच्च रक्तचाप हुनेलाई ह्दयघात पनि प्रशस्त भएको पाइन्छ ।

मुटुको रोग बाहेक अन्य कारण्ँले पनि मुटु रोकिन गई मृत्यु हुन सक्दछ । जस्तो ठुलो चोटपटक लागेर बेहोस भएर प्रशस्त रक्तश्राव द्यभिभमष्लन भएर । चोटपटक सित सम्बन्ध नभएको रक्तश्राव पनि हुन सक्छन् । जस्तो पाचन प्रणुली मार्गमा रक्तश्राव न्बकतचयष्लतभकतष्लबि द्यभिभमष्लन हुनु । यस्तो पेटमा हुने अल्सर रोगबाट हुन सक्दछ । पेटको ग्यास्ट्रिक रोग बिगि्रएर अल्सर हुन्छ । शुरुमै ग्यास्ट्रिक रोगको राम्ररी उपचार गर्नु पर्दछ । उच्च रक्तचापको रोगीलाई दिमागमा रक्तश्राव ऋचबलष्बि ज्बझयचचबनभ हुनसक्छ । त्यसैले उच्च रक्तचापको राम्ररी उपचार गराई राख्नु पर्दछ । यो रोग कहिले पनि निको हुँदैन खालि औÈधी सेवन गरेर खानपिनलाई विचार गरेर मात्र नियन्त्रण्ँ गर्न सकिन्छ । रक्तचाप ल्यचुबि भए पनि औÈधी लिन छोड्नु हुँदैन ।

शरीरमा कुनै पनि कारण्ँले रगतमा ग्लुकोजको मात्रा धेरै कमी हुन गएमा ज्थउयनथिअझष्ब पनि मुटु रोकिई मृत्यु हुन सक्छ । यसबाट बच्न खाना राम्ररी खानु पर्छ । धुम्रपान धेरै गर्नेलाई पनि ह्दयघात भई मुटु रोकिई मृत्यु हुन सक्दछ । धेरै जस्तो युवाहरुमा यस्तो देखिएको छ । कुनैपनि औÈधीको धेरै मात्रामा उपयोग हुन पुगेमा विशेÈ गरेर निद्रा लाग्ने गोलीहरु मादक पदार्थ धेरै पिएमा िवÈालु पदार्थ लिएमा मुटु रोकिन गई मृत्यु हुन सक्दछ । माथि उल्लेखित कारण्ँहरु सबैका लागि हुन सक्छन् तैपनी ३५ वÈ्र मुनिका युवाहरुलाई चाहिँ मुटु रोकिएर मृत्यु हुनुका मुख्य कारण्ँहरु निम्न लिखित हुन सक्दछन् ः-

७३टज्ञछण्ण्स जन्मै देखि लिएर आएको मुटुको आकृति बिग्रने रोग क्तचगअतगचबि ज्भबचत म्भाभअतक ७३टज्ञछण्ण्स७३टज्ञद्धठद्दसमुटुको आकार ठुलो भएर जाने ज्थउभचतचयउजष्अ ऋबचमष्युथयउबतजथ७३टज्ञद्धठद्दस७३टज्ञछण्ण्स उच्च रक्तचाप बापत हुने मुटुका ज्थउभचतभलकष्खभ ज्भबचत म्ष्कभबकभक

यी रोगहरुमा बढी शारीरिक परिश्रमको काम गरेमा मानसिक तनाव अस्वस्थ खानपिन धेरै नुन भएको खाना मादक पदार्थको धेरै उपयोग धेरै बोसो भएका खानाहरु प्रतिकूल वातावरण्ँ आदिले गर्दा मुटुको चाललाई असर पार्दछ र मुटुको चाल धेरै बढ्न पुगी आखिर मुटु रोकिन पुग्छ र शरीरमा रक्तसाचार रोकिन्छ र मृत्यु हुन्छ ।

७३टज्ञछण्ण्स७३टज्ञद्धठद्दसकसैकसैमा जन्म देखि नै मुटुमा रगत पुयाउने नली ऋयचयलबचथ ब्चतभचथ को मुटुमा जोडिने ठाउँमा केहि त्रुटि भएर त्यस्तो ठाउँमा गह्रुङ्गो काम गर्दा थिचिन पुग्दा मुटुमा नै रगत साचालन बन्द भएर मुटुको चाल रोकिई मृत्यु हुन सक्छ ।

७३टज्ञछण्ण्स७३टज्ञद्धठद्दसअर्को वंशाण्ँुगत मुटुकै रोग जस्लाई ीयलन त्तत् क्थलमचयुभ भनिन्छ । जसमा मुटुको गति एकदमै बढेर जान्छ र अन्तमा मुटु रोकिन पुग्छ र मृत्यु हुन्छ । यस्तो अवस्था जवानमा धेरै हुन्छ । ७३टज्ञद्धठद्दस७३टज्ञद्धठद्दस७३टज्ञद्धठद्दस७३टज्ञद्धठद्दस७३टज्ञद्धठद्दस७३टज्ञद्धठद्दस७३टज्ञछण्ण्स७३टज्ञद्धठद्दस जवानहरुमा कहिलेकहिँ जिस्कँदा खेल्दा छातीमा बेस्सरी चोट लागे अकस्मात मृत्यु हुन सक्छ । यसलाई ऋयुयतष्य ऋयचमष्क भनिन्छ । यसले मुटुको विद्युतीय धारलाई बिगार्दछ ।

अकस्मात मृत्यु धेरैजसो मुटुको रोगहरुबाट हुने भएकोले मुख्यतः पहिले हामीले मुटुको नै रÔा कसरी गर्न सकिन्छ त्यसमा ध्यान दिनु पर्दछ । जस्तो मुटुको रोगमा असर गर्ने धुम्रपान र मदिरासेवन त्याग्नु स्वस्थ खाना खानु साधारण्ँ हलका व्यायम गर्नु उच्च रक्तचाप तथा मधुमेह भएमा औÈधी सेवन गर्नु बोसो र चिल्लो पदार्थ कम खाएर रगतमा ऋजयभिकतभचयि बढ्न नदिनु बढी शारीरिक परिश्रम नगर्नु यी कुराहरु ध्यान दिएमा मुटुरोगबाट अवश्य पनि बच्न सकिन्छ ।

माथि उल्लेखित रोगहरु भएको मानिसमा उक्त रोगहरु समयमै थाहा नहुन पनि सक्दछन् । यी रोगहरु कामको वातावरण्ँ नराम्रो भएमा खानेकुरा स्वस्थ नभएमा हावापानी तथा वातावरण्ँ परिवर्तन भएको खण्डमा एकाएक लÔण्ँहरु देखिन सक्दछ र नराम्रो रुप पनि लिन सक्दछ । त्यसैले जो कोही पनि विशेÈगरी खाडीमुलुकमा काम गर्न मजदुर देखि सबैले आफ्नो देशमा एक पटक मुटुको परीÔण्ँ मुटुरोग विशेÈज्ञ चिकित्सकद्वारा परीÔण्ँ गराएर आउनु एकदमै राम्रो हो । मुटुको परीÔण्ँ गराएर आउनु एकदमै राम्रो हो । मुटुको परीÔण्ँ गराउँदा इ।सि।जी। गराउनु पर्दछ । जसबाट मुटुको विद्युतीय कि्रयाकलापको जाँच गरिन्छ भने मुटुको आकृति र अन्य कामहरु अध्ययन गरिन्छ । त्यसैगरी उच्चरक्तचाप भए नभएको राम्ररी जाँच गराउनु पर्दछ । यसको लागि एकचोटी रक्तचाप नापेर पुग्दैन । कमसेकम केहिदिन जाँचेर टुङ्गो लगाउनु पर्दछ । कोही व्यक्तिको परिवारमा अकस्मात कसैको मृत्यु भएको भए उसलाई अ´ धेरै सतर्क हुन आवश्यक छ किनकि यो वंशाण्ँुगत हुन्छ । अब विदेश आउँदा छातीको एक्स-रे रगत पिसाबको मात्र जाँच गरेर पुग्दैन । सबैले एकपटक मुटुको परीÔण्ँ र रक्तचाप जाँच्नु एकदमै जरुरी छ । त्यसैले मुटु बचाउँ र अकस्मात मृत्युबाट बचौं ।

डा। शाक्य कतारको अलखोर सिटीमा अवस्थित लाइफ लाइन मेडिकल सेन्टरमा कार्यरत हुनुहुन्छ । 

डा. नरेन्द्रकुमार शाक्य 

Posted in: पहिलो लेख